Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kętrzynie

---

Historia

Okres od Reformacji do końca II wojny światowej

Od momentu Reformacji, głównym kościołem ewangelickim w Kętrzynie stał się kościół św. Jerzego, który w 1525 roku zyskał status luterańskiej parafii. W sąsiadującym z nim kościele, św. Jana, odbywały się nabożeństwa w języku polskim, co przyczyniło się do jego określenia mianem „kościoła polskiego”.

W tym polskim kościele, od 1546 roku, funkcjonowała Szkoła Wielka, która kształciła młodzież przygotowującą się do nauki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. W ścisłym sąsiedztwie kościoła powstały klasy dydaktyczne oraz mieszkania dla nauczycieli, a z czasem obiekt był sukcesywnie rozbudowywany. Niestety, w 1817 roku zlikwidowano piętro, gdyż wówczas przeniesiono gimnazjum do nowo postawionego budynku obok.

Na terenie parafii położona była również ewangelicka kaplica św. Ducha, usytuowana w pobliżu murów miejskich, która służyła społeczności przytułku dla chorych. Od 1880 roku, kościół polski przestał być miejscem nabożeństw, a jego pomieszczenia zaczęły być wykorzystywane do prowadzenia nauczania konfirmacyjnego.

W latach 20. XX wieku, parafia w Kętrzynie liczyła około 18 000 wiernych z miasta i okolicznych wsi. Oprócz regularnych nabożeństw, prowadzono również opiekę duszpasterską w miejskim szpitalu oraz w domu opieki. Działało tu duszpasterstwo wojskowe i więzienne, a liczba duchownych zatrudnionych w parafii wynosiła zazwyczaj trzech, z czego jeden posługiwał się polskim językiem.

W latach 30. XX wieku, powstała kolejna kaplica luterańska przy ul. Limanowskiego. Przez ten czas proboszczami parafii byli m.in. księża Heinrich Borowski (1898-1910), Gottfried Doliva (1911-1913) oraz Wilhelm Gottlob Gemmel (1930-1945), natomiast do ich wsparcia zatrudniano znanych duchownych.

Lata po 1945

Po wojnie, kościół św. Jerzego oraz plebania zostały przejęte przez katolików, co pozbawiło wiernych miejsce do kultu. Nabożeństwa wznowiono 13 października 1946 roku w prywatnych mieszkaniach, a od 1947 roku, przeniesiono je do kościoła św. Jana, mimo że nie był on już formalnie własnością parafii ewangelickiej. Opiekę duchową nad zborami w Kętrzynie sprawował ks. Emil Dawid z parafii w Giżycku.

W 1951 roku parafia miała 766 wiernych, przy czym w ówczesnym roku odbyły się 26 chrzty, 5 ślubów oraz 19 pogrzebów, a 65 osób przeszło konfirmację. Po odejściu ks. Alfreda Figaszewskiego, który administrację przejął w 1952 roku, duchownym pozostającym w Kętrzynie był ks. Paweł Bakałarz. Ze względu na rosnącą liczebność zboru, kościół św. Jana stał się niewystarczający, a problemy opieki nad zbiorem związane były z brakiem plebanii.

W 1956 liczba członków parafii wyniosła około 2000 wiernych. Brak sali parafialnej oraz plebanii był zauważalny, co utrudniało działalność. Po 1957 roku, dzięki przekazaniu przez jedną z wiernych, udało się nabyć niezłą nieruchomość, która stała się oficjalnie plebanią. Ksiądz Bakałarz, pełnił obowiązki w parafii do 31 marca 1978 roku, kiedy to liczba wiernych wynosiła około 400.

Jego następca, ks. Rudolf Bażanowski, prowadził parafię do czerwca 1997 roku. W 1980 roku zakończono użytkowanie plebanii w mieście, a nową lokalizację wprowadzono przy ul. Zjazdowej 15. Ponadto, w 1990 roku kościół ewangelicki stał się miejscem liturgii dla parafii obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, co trwało do momentu budowy własnej cerkwi.

W 1995 roku do Kętrzyna przybył ks. Paweł Hause, który od lipca 1997 roku został proboszczem parafii oraz biskupem diecezji mazurskiej.

Filiały

Barciany

Pierwszy ewangelicki kościół w Barcianach zbudowano w okresie Reformacji, na przełomie XIV i XV wieku. Na początku XVIII wieku powstał kolejny kościół luterański, który przez wiele lat pełnił rolę miejsca modlitwy dla polskojęzycznych mieszkańców. W końcu XIX wieku dodano również kaplicę cmentarną. W latach 20. XX wieku parafia liczyła 3880 wiernych, z czego 1293 mieszkało w Barcianach.

W 1945 roku kościół przeszedł w ręce katolików, a ewangelicy rozpoczęli odprawiać nabożeństwa w prywatnych domach. W 1947 roku kapelan z parafii w Giżycku, ks. Emil Dawid, zajął się opieką nad tutejszym zborem. Liczba wiernych w tym czasie wynosiła 155. Przez lata, aż do 1978 roku, w Barcianach trwała opieka nad stacją kaznodziejską.

Bartoszyce

W Bartoszycach po Reformacji wszystkie miejskie kościoły przyjęły ewangelicką wiarę. Do końca XVIII wieku nabierały one znaczenia, a w 1720 roku w okręgu powstały liczne parafie. Na początku XX wieku parafia św. Jana Ewangelisty skupiała 8500 wiernych, a kościół św. Jana Chrzciciela miał 3500 członków. Po II wojnie światowej, mieszkańcy utracili miejsca modlitwy, jednak w 1947 roku opiekę przejęli duchowni z Giżycka.

Bezławki

W 1583 roku zamek w Bezławkach przekształcono na kościół ewangelicki. Po wojnie nabożeństwa w tym miejscu przestały się odbywać, jednak w 1946 roku wznowiono je dzięki ks. Janowi Szczechowi z parafii w Mrągowie. Później pełną opiekę duchową przejął ks. Emil Dawid z Giżycka, a administracją kierował ks. Rudolf Mrowiec.

Brzeźnica

Wobec trudności z dojazdem, ewangelicy z Brzeźnicy zaczęli wykorzystywać kaplicę podległą rzymskokatolickiej parafii, co pozwoliło na utworzenie nowego filiału w 2003 roku.

Nakomiady

Pierwszy drewniany kościół w Nakomiadach zbudowano w XV wieku. Od tego momentu, w regionie rozwijała się działalność naukowa i duszpasterska, jednak po wojnie parafia borykała się z wieloma trudnościami. W 1978 roku nastąpiło przekazanie kościoła diecezji warmińskiej, a ewangelicy zaczęli gromadzić się w Kętrzynie.

Reszel

W Reszlu, ewangelickie nabożeństwa rozpoczęły się w 1807 roku. W 1821 roku powstała tutaj parafia, jednak w następnych latach straciła ona na znaczeniu. Po wojnie, mniejszość ewangelicka nadal zmagała się z ograniczeniami, a dla miejscowych wiernych organizowano nabożeństwa w prywatnych domach.

Srokowo

Od 1409 roku kościół w Srokowie stał się świątynią parafii ewangelickiej. Po II wojnie światowej parafia znalazła się w trudnej sytuacji, a nabożeństwa odbywały się w kaplicy cmentarnej. W 1953 roku udało się przejąć katolicki kościół, co umożliwiło wznowienie regularnych usług religijnych.

Współczesność

Nabożeństwa wkościele św. Jana w Kętrzynie odbywają się regularnie w każdą niedzielę oraz podczas świąt. Dodatkowo, filia parafii zapewnia nabożeństwa w kilku innych lokalizacjach:

• Barciany – kaplica przy ul. Mazurskiej 4, nabożeństwa odbywają się w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca,
• Bartoszyce – kaplica przy ul. Witosa 12, nabożeństwa mają miejsce w każdą drugą i czwartą niedzielę miesiąca,
• Brzeźnica – kaplica ekumeniczna, gdzie nabożeństwa są organizowane w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca,
• Srokowo – kościół ewangelicki przy ul. Łąkowej 5, z nabożeństwami odbywającymi się w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca.

W Kętrzynie poza nabożeństwami regularnie organizowane są również godziny biblijne oraz spotkania dla młodzieży, które odbywają się raz w tygodniu.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Kętrzynie

---